Geld, moed en dierenleed: de Amsterdamse walvisjacht

Zoals er in de 17e eeuw op walvissen werd gejaagd: bij -15 graden Celsius in kleine bootjes, gewapend met een harpoen. Het zal u niet verbazen dat behalve de walvis ook de jagers vaak zwaargewond raakten, of in het ijskoude water kieperden en verdronken. Walvisvaarders stonden dan ook in hoog aanzien wegens hun moed en durf. Schilderij van Abraham Storck uit 1690

Inmiddels is het al een hele tijd verboden, maar tot ver na de Tweede Wereldoorlog deed Nederland nog volop mee met de walvisvaart. Het Amsterdamse bedrijf Vinke & Co, gevestigd aan de De Ruyterkade 107, hield zich daar in onze stad mee bezig. Walvissen voorzagen in olie om in te bakken, botten om te gebruiken als afzetpaaltjes, baleinen voor paraplu’s en corsetten, en een lekker stukje walvislever ’s avonds op het bord.

De mooiste buurt van Amsterdam

Deze huizen op de Zandhoek zijn gebouwd in 1647. Toen Jacob Olie hier van 1834 tot 1874 woonde op no. 10, waren het dus al oude huizen. Nu, na bijna 400 jaar en vele bewoners verder, staan de huizen er nog steeds, mooier dan ooit. De Zandhoek op Realeneiland is misschien wel de mooiste plek van wat misschien wel de mooiste buurt van Amsterdam is.

De Westelijke Eilanden (ook wel ‘de Mokumse Archipel’ genoemd) vormen een dorp op zich. De buurt was en is niet voor niets geliefd bij fotografen, schilders en filmregisseurs. Met haar pittoreske grachtjes en ophaalbruggen is dit misschien wel de mooiste buurt van Amsterdam.

De gevangenen van het Max Euweplein

De luchtplaats van het latere Max Euweplein vlak voor verbouwing in 1989. Links op de achtergrond is het dak van het Hirsch gebouw zichtbaar, rechts het Barlaeus Gymnasium.

Het Max Euweplein wordt binnenkort vernieuwd. Het plein is de oude binnenplaats van de gevangenis die hier van 1850 tot 1979 in bedrijf was. Het gebouw staat er nog steeds. In de Tweede Wereldoorlog was deze gevangenis één van de beruchtste plekken van de stad.

De duivel in Amsterdam

Politie-inval in de Satanskerk in 1984.

Ook voor ongebruikelijke religieuze overtuigingen is plek in het tolerante Amsterdam. Maar de Satanskerk was wel een héle vreemde eend in de bijt. Van 1971 tot 1988 bevond de Kerk van Satan zich op de Wallen. Verspreid over meerdere locaties, compleet met een hogepriester en een abdij met zusters en een moeder overste. Die hielden er wel heel vreemde rituelen op na. Sommige van die rituelen vinden daar nog steeds plaats.

Minder bekende literaire feitjes

Eén van de meest iconische boekcovers uit de Nederlandse literatuur is het in 1964 verschenen ‘Ik, Jan Cremer’ van de dan 23-jarige Jan Cremer. De foto op de cover lijkt uit een professionele fotostudio te komen, maar blijkt later met enig kunst en vliegwerk gemaakt te zijn op straat in Amsterdam.

Het is Boekenweek. Een mooi moment om eens te kijken naar wat minder bekende literaire feitjes rond Amsterdam. Over heftige literaire mannenvriendschappen, een Rood Paleis in Amsterdam en een van de meest iconische boekcovers uit de Nederlandse literatuur.